SESJA I
15-16 grudnia 2009 r.
FUNKCJONALNY RACHUNEK KOSZTÓW
PLAN
1. Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza w firmie (1 godzina):
a) zadania rachunku kosztów (cele rachunku kosztów, czynniki wpływające na kształt rachunku kosztów, rodzaje decyzji podejmowanych na podstawie rachunku kosztów).
2. Systematyka kosztów dla potrzeb zarządzania (1 godzina):
a) systematyka kosztów dla potrzeb zarządzania (koszty wg rodzaju, koszty produktu i okresu, koszty wg podmiotów, koszty bezpośrednie i pośrednie, koszty stałe i zmienne, koszty istotne i nieistotne, koszty utraconych korzyści, koszty uznaniowe, koszty do prognozowania i planowania, koszty do planowania i kontroli).
3. Grupowanie i rozliczanie kosztów pośrednich (4 godziny):
a) znaczenie grupowania i rozliczania kosztów pośrednich (cele i znaczenie rozliczania, czynniki determinujące rozliczanie, dobór kluczy podziałowych, czynniki wpływające na dokładność rozliczania kosztów),
b) grupowanie kosztów pośrednich w MPK (przyczyny wydzielania MPK, rozliczanie kosztów prostych, rozliczanie innych kosztów, problemy rozliczania kosztów pośrednich na MPK),
c) rozliczanie kosztów pomocniczych MPK (charakterystyka i wyodrębnianie MPK pomocniczych, metody rozliczania, częściowe i pełne zastosowanie stawek umownych, uproszczenia w rozliczaniu),
d) obliczanie stawek kosztów pośrednich (klucze rozliczeniowe przy działalności prostej i złożonej, czynniki wpływające na dobór klucza podziałowego, szczególne przypadki doboru kluczy podziałowych),
e) obciążanie produktów kosztami pośrednimi (wspólna stawka dla firmy, odrębne stawki dla wydziałów, odrębne stawki dla stanowisk, przewidywane stawki kosztów pośrednich).
PRZYKŁAD (rozliczanie działalności pomocniczej – wpływ metod rozliczania kosztów działalności pomocniczej na dokładność i koszt rozliczeń).
PRZYKŁAD (rozliczanie kosztów i kalkulacja kosztów produktu).
4. Podstawowe systemy rachunku kosztów w zarządzaniu (1 godzina):
a) klasyfikacja systemów rachunku kosztów (rodzaje rachunku kosztów postulowanych),
b) rachunek kosztów pełnych i rachunek kosztów zmiennych (rachunek kosztów pełnych, rachunek kosztów zmiennych, wpływ rachunku kosztów na wynik finansowy, zalety i wady rachunku kosztów pełnych i zmiennych),
c) niepełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych (analiza porównawcza definicji kosztu wytworzenia).
PRZYKŁAD (wielookresowy RKP/RKZ).
5. Rozwinięte systemy rachunku kosztów i wyników (1 godzina):
a) warunki zastosowania rachunków wielowymiarowych (zarządzanie scentralizowane i zdecentralizowane – zalety i wady oraz wymogi informacyjne),
b) wydzielanie i ocena działania ośrodków odpowiedzialności (centra kosztowe, centra zysku, centra inwestycyjne, ocena działalności),
c) budowa i wykorzystanie rachunków wielowymiarowych (koszty stałe indywidualne i wspólne, przykładowe obiekty kosztów, rachunki wielostopniowe i wieloblokowe).
PRZYKŁAD (rachunek wielowymiarowy – analiza wyniku firmy z różnych punktów widzenia).
6. Koszty w decyzjach krótkiego okresu (4 godziny):
a) analiza progu rentowności i płynności (założenia i znaczenie analizy, dezagregacja kosztów stałych, uwzględnienie w analizie różnych cen, niejednorodnej produkcji i podatków, próg płynności),
b) planowanie wyniku i analiza wrażliwości w krótkim okresie (badanie wpływu na wynik i próg rentowności zmian kosztów stałych, zmiennych, cen i ilości sprzedaży, ograniczenia analizy progu rentowności),
c) analiza dźwigni (dźwignia operacyjna, dźwignia finansowa, dźwignia połączona).
PRZYKŁAD (analizy krótkookresowe – analiza wariantowa wyniku finansowego i progu rentowności, próg rentowności z inflacją, analiza wrażliwości, analiza dźwigni).
PRZYKŁAD (krótkoterminowe decyzje przedsiębiorstw – złożony problem analizy i podejmowania decyzji w krótkim okresie).
SESJA II
15 – 16 października 2009 r. / 7 - 8 stycznia 2010 r.
ACTIVITY BASED COSTING/MANAGEMENT
(w tym 4 godziny warsztatów komputerowych)
PLAN
1. Zadania rachunku kosztów (1 godzina):
a) zadania rachunku kosztów (cele rachunku kosztów, czynniki wpływające na kształt rachunku kosztów, rodzaje decyzji podejmowanych na podstawie rachunku kosztów),
b) rozliczanie kosztów pośrednich w ujęciu tradycyjnym (uwarunkowania rozliczania kosztów pośrednich, etapy rozliczania kosztów pośrednich, problemy związane z tradycyjnymi metodami rozliczania kosztów pośrednich).
2. Activity based costing (7 godzin):
a) wprowadzenie do activity based costing (cele wdrożenia, inne spojrzenie na strukturę firmy, produkty i koszty, model ABC, perspektywa procesów),
b) podstawowe pojęcia activity based costing (słownik systemu zarządzania kosztami działań),
c) etapy wdrażania activity based costing (wpływ ABC na poszczególne obszary działalności przedsiębiorstwa, etapy rachunku kosztów działań),
d) identyfikacja obiektów kosztów (rodzaje obiektów kosztów, przykładowe obiekty kosztów),
e) identyfikacja działań (identyfikacja działań w oparciu o BPA, analiza działań z uwzględnieniem ich hierarchii, przykłady wyodrębniania procesów, działań i czynności, wzór karty działania, analiza działań),
f) ustalenie kosztów działań (struktura modułu zasobów, analiza na poziomie globalnym, analiza na poziomie poszczególnych podmiotów, przyporządkowanie kosztów poszczególnym działaniom, przykłady nośników kosztów zasobów),
g) ustalenie nośników kosztów działań (analiza działań pod kątem kalkulacji kosztów produktu, cechy nośników kosztów, wymogi co do nośników, przykłady nośników kosztów działań),
h) rozliczenie kosztów na obiekty kosztów (rozliczanie kosztów pośrednich na produkty),
i) problemy związane z activity based costing (raportowanie z systemu ABC, niewykorzystane moce w systemie ABC, rentowność klienta w systemie ABC, wykorzystanie informacji z systemu ABC).
PRZYKŁAD (charakterystyka i analiza działań – przykład kart kosztów działań z firmy handlowej).
PRZYKŁAD (ABC w analizie rentowności klientów w firmie logistycznej).
PRZYKŁAD (przykład całościowy ABC/ABM – analiza działań, ustalanie nośników kosztów zasobów i działań, wycena działań i ich rozliczanie na produkty).
3. Activity based management (3 godziny):
a) wprowadzenie do ABM (wykorzystanie ABC do zdobycia przewagi konkurencyjnej, analiza działań a podstawowe pytania kierowników, zakres ABM),
b) analiza działań z punktu widzenia celowości ich wykonywania (działania fundamentalne i dodatkowe, działania wspomagające i operacyjne, działania istotne i nie istotne, działania poniżej i powyżej oczekiwań, działania drogie i tanie, działania o małych i dużych korzyściach, postępowanie z nieefektywnymi działaniami),
c) analiza rentowności produktów (hierarchia produktów, alokacja kosztów na produkty, elementy składowe analizy kosztów produktów, analiza rentowności w cyklu życia produktu),
d) analiza rentowności klientów (segmentacja klientów, elementy składowe analizy rentowności klientów, zarządzanie klientami na podstawie systemu ABM),
e) analiza rentowności jednostek wewnętrznych (ośrodki odpowiedzialności za koszty, zyski i inwestycje, kryteria wyodrębniania i oceny, elementy składowe analizy efektywności działania ośrodków odpowiedzialności),
f) analiza rentowności kanałów dystrybucji (rodzaje kanałów dystrybucji, elementy składowe analizy kanałów dystrybucji),
g) budżetowanie kosztów działań (etapy ABB, pętla planistyczna ABB według CAM-I).
PRZYKŁAD (ABC/ABM a koszty puste – wyodrębnianie działań dla potrzeb ustalania kosztów produktów w połączeniu z analizą kosztów stałych i problemem ustalania kosztu wytworzenia według ustawy o rachunkowości).
4. Wdrażanie activity based costing (1 godzina):
a) przesłanki, korzyści i problemy związane z wdrażaniem systemu ABC (przesłanki do wdrażania ABC, korzyści i problemy związane z wdrażaniem, problemy z utrzymaniem systemu ABC),
b) zakres szczegółowości systemu ABC (wielkość systemu ABC, wielkość modelu a cel wdrożenia i poziomy zarządzania),
c) etapy wdrażania systemu ABC (etapy wdrażania systemu, czas wdrażania systemu – przykłady, czynniki sukcesu i ryzyka),
d) wymagania w stosunku do oprogramowania ABC (kryteria oceny, organizacja okresów w systemie, wymagana wiedza konsultantów).
SESJA III
5-6 listopada 2009 r. / 19 - 20 stycznia 2010 r.
BUDŻETOWANIE I KONTROLA KOSZTÓW
PLAN
1. Rachunkowość zarządcza w procesie zarządzania (0,5 godziny):
a) rachunkowość zarządcza w procesie zarządzania.
2. Budżetowanie i kontrola kosztów i przychodów (6 godzin):
a) przygotowanie procesu budżetowania (funkcje budżetowania, powiązanie budżetowania ze strategią i planowaniem długookresowym, budżetowanie przyrostowe i „od zera”, budżetowanie sztywne i elastyczne, powiązania między budżetami, budżetowanie a rachunek kosztów),
b) budżetowanie sprzedaży, produkcji i zapasów (czynniki wpływające na prognozy sprzedaży, jakościowe i ilościowe techniki prognozowania, czynniki kształtujące jakość prognoz, budżet sprzedaży, budżet produkcji i zapasów),
c) budżetowanie kosztów bezpośrednich (normowanie materiałów bezpośrednich, normowanie płac bezpośrednich, budżetowanie materiałów bezpośrednich, budżetowanie płac bezpośrednich, metody budżetowania i zbierania danych rzeczywistych oraz analizy odchyleń),
d) budżetowanie kosztów pośrednich (uwarunkowania budżetowania kosztów pośrednich, źródła danych do budżetowania kosztów pośrednich, budżetowanie poszczególnych rodzajów kosztów prostych pośrednich, budżetowanie złożonych kosztów pośrednich),
e) budżetowanie wyniku finansowego (wycena produktów, budżetowanie wielowymiarowego wyniku finansowego),
f) budżetowanie przepływów pieniężnych i bilansu (budżet wpływów i wydatków, budżet bilansu),
g) analiza i kontrola wykonania budżetów (budżety elastyczne w formie tabelarycznej i w formie równań, budżetowanie za pomocą współczynników elastyczności i w formie graficznej, wykorzystanie budżetowania elastycznego na etapie planowania, realizacji budżetu i kontroli wykonania),
h) organizacja systemu budżetowania (funkcjonowanie systemu budżetowania, etapy procesu budżetowania).
PRZYKŁAD (budowa master budget – kompleksowy przykład ilustrujący proces budżetowania kosztów, przychodów, wyniku finansowego, przepływów pieniężnych i bilansu).
PRZYKŁAD (budowa raportu kontrolno-wynikowego – przykład sporządzania prawidłowego raportu z wykonania budżetu dla ośrodka odpowiedzialnego za zysk).
3. Zarządzanie kosztami przez odchylenia (5,5 godziny):
a) wprowadzenie do zarządzania kosztami przez odchylenia (rodzaje rachunków kosztów postulowanych, funkcjonowanie rachunku kosztów standardowych, rachunek kosztów standardowych w systemie ewidencyjnym i poza nim),
b) procedury wyznaczania i rodzaje standardów (metody wyznaczania standardów, wyznaczanie standardów materiałów bezpośrednich, wyznaczanie standardów płac bezpośrednich, wyznaczanie standardów kosztów wydziałowych, weryfikacja standardów, rodzaje standardów, wpływ rodzaju standardu na analizę odchyleń),
c) ogólny model analizy odchyleń (model analizy odchyleń, dokładność analizy odchyleń, odpowiedzialność za odchylenia),
d) analiza przyczyn powstawania odchyleń (przyczyny odchyleń cen i zużycia materiałów bezpośrednich, przyczyny odchyleń stawek i wydajności w płacach bezpośrednich),
e) zarządzanie kosztami przez odchylenia – podsumowanie (znaczenie kompleksowego pomiaru kosztów i informacji o odchyleniach).
PRZYKŁAD (analiza odchyleń w RKZS – analiza odchyleń materiałów i płac bezpośrednich, analiza odchyleń kosztów wydziałowych zmiennych i stałych, analiza odchyleń kosztów zarządu i sprzedaży, analiza odchyleń cen i ilości sprzedaży, uzgodnienie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego);
PRZYKŁAD (uzupełniająca analiza odchyleń w RKPS – dodatkowe analizy odchyleń kosztów stałych wydziałowych i analizy odchyleń zysku na sprzedaży);
PRZYKŁAD (analiza odchyleń marży – zaawansowana analiza odchyleń marży na sprzedaży).
SESJA IV
26-27 listopada 2009 r. / 15 - 16 lutego 2010 r.
ZARZĄDZANIE KOSZTAMI I RENTOWNOŚCIĄ – CASE STUDY
(warsztaty komputerowe)
UWAGA
- warsztaty komputerowe oparte są na jednym kompleksowym studium przypadku (jest to przykład firmy średniej wielkości z kilkudziesięcioma ośrodkami odpowiedzialności, produkującej wiele wyrobów i świadczącej usługi, prowadzącej sprzedaż w różnych regionach i kanałach dystrybucji, mającej wiele grup klientów itp.);
- podczas zajęć uczestnicy pracują samodzielnie ale pod kontrolą prowadzącego w specjalnie stworzonym modelu budżetowania i kontroli oraz planowania finansowego działającym w arkuszu kalkulacyjnym EXCEL;
- celem warsztatów komputerowych nie jest jednak nauka programu EXCEL – program ten jest tylko narzędziem dla poznania praktycznych aspektów budżetowania i kontroli oraz planowania finansowego na praktycznym przykładzie;
- szczególną cechą pracy podczas warsztatów komputerowych jest praktyczne – kompleksowe ujęcie wszystkich analizowanych zagadnień;
- warsztaty komputerowe stanowią najbardziej zaawansowaną część całego programu szkoleniowego.
PLAN
1. Budżetowanie kosztów, przychodów i wyników - wprowadzenie (1 godzina):
a) cele i zadania budżetowania kosztów, przychodów i wyników; powiązanie procesu budżetowania ze strategią i długookresowymi celami przedsiębiorstwa,
b) wpływ stosowanego w przedsiębiorstwie rachunku kosztów na proces budżetowania.
2. Planowanie w podmiotach wewnętrznych przedsiębiorstwa (1 godzina):
a) charakterystyka procesów zachodzących w przedsiębiorstwie – wpływ organizacji i technologii produkcji na budżetowanie kosztów,
b) planowanie sprzedaży w przekroju regionów sprzedaży, klientów i produktów,
c) planowanie produkcji w podmiotach wewnętrznych przedsiębiorstwa, planowanie zapasów wyrobów gotowych i produkcji w toku.
3. Budżetowanie kosztów w podmiotach kosztowych (3 godziny):
a) projektowanie budżetów kosztów,
b) opracowywanie budżetów kosztów materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich oraz prostych kosztów pośrednich w podmiotach działalności podstawowej, pomocniczej i pozostałych,
c) rozliczanie budżetowanych kosztów działalności pomocniczej i tworzenie całkowitych budżetów kosztów wszystkich podmiotów,
d) wyodrębnianie kosztów stałych i zmiennych, wyprowadzanie współczynników zmienności kosztów,
e) wyznaczanie normalnego poziomu zdolności produkcyjnych i wyodrębnianie kosztów wydziałowych stałych nie stanowiących kosztu wytworzenia,
f) analiza planowanego wykorzystania zdolności produkcyjnych.
4. Tworzenie normatywnego kosztu produktu (1 godzina):
a) powiązanie wyceny produktu ze stosowaną w przedsiębiorstwie technologią i organizacją procesów produkcyjnych,
b) powiązanie normatywnego kosztu produktu z budżetami kosztów dla miejsc powstawania kosztów w ramach działalności podstawowej.
5. Sporządzanie budżetów zbiorczych w różnych przekrojach (1 godzina):
a) hierarchiczna struktura budżetowania w podmiotach wewnętrznych,
b) powiązanie budżetów zbiorczych z budżetami centrów kosztowych i wyceną produktu,
c) budżety kosztów według pionów, budżet kosztów wytworzenia, budżet kosztów nie stanowiących kosztu wytworzenia.
6. Budowa planowanego wyniku finansowego przedsiębiorstwa (1 godzina):
a) rachunek kosztów i wyników dla regionów sprzedaży, klientów i produktów,
b) wykorzystanie wieloblokowych i wielosegmentowych systemów rachunku kosztów w zarządzaniu,
c) analiza rentowności regionów sprzedaży,
d) analiza rentowności klientów i grup klientów,
e) analiza rentowności produktów i grup produktów,
f) analiza wyniku finansowego w rachunku kosztów pełnych i zmiennych.
7. Konstruowanie raportów kontrolno-wynikowych dla ośrodków odpowiedzialności za koszty i zyski (2 godziny):
a) analiza rzeczywistego wykorzystania zdolności produkcyjnych,
b) raporty kontrolno-wynikowe dla ośrodków odpowiedzialnych za koszty i zyski.
8. Kontrola i ocena wykonania budżetów (2 godziny):
a) rachunek odchyleń na poziomie ośrodków odpowiedzialności za koszty w ramach działalności podstawowej, pomocniczej oraz administracji (analiza odchyleń materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich, kosztów pośrednich prostych i złożonych),
b) raporty z wykonania budżetów ośrodków odpowiedzialnych za zyski (analiza odchyleń przychodów, kosztów zmiennych i stałych oraz marż brutto),
c) monitorowanie rentowności przedsiębiorstwa jako całości (analiza odchyleń na sprzedaży, odchyleń kosztów i uzgadnianie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego).
SESJA V
10-11 grudnia 2009 r. / 4 - 5 marca 2010 r.
PLANOWANIE I KONTROLA FINANSOWA – CASE STUDY
(warsztaty komputerowe)
UWAGA
- sesja ta jest ciągiem dalszym poprzednich zajęć i obejmuje planowanie i kontrolę finansową (w szczególności zapasy, środki pieniężne, zobowiązania, należności, bilans, przypływy pieniężne, analizę wskaźnikową, analizę wrażliwości, analizę progu rentowności, płynności i analizę dźwigni);
- łącznie z pierwszą częścią warsztatów (sesja IV) sesja ta stanowi dopełnienie systemu planowania i kontroli w firmie.
PLAN
1. Planowanie i analiza kapitału obrotowego w firmie (4 godziny):
a) planowanie poziomu kapitału obrotowego (wyznaczanie poziomu aktywów bieżących i zobowiązań bieżących; analiza wskaźników kapitału obrotowego),
b) zarządzanie zapasami (planowanie poziomu zapasów w firmie; analiza zapasów),
c) zarządzanie zobowiązaniami i należnościami (planowanie poziomu należności i zobowiązań bieżących oraz analiza ich poziomu i struktury),
d) zarządzanie środkami pieniężnymi (planowanie i analiza wpływów i wydatków środków pieniężnych w przedsiębiorstwie).
2. Planowanie sprawozdań finansowych (2 godziny):
a) rachunek wyników pro-forma (planowanie i analiza rachunku wyników przedsiębiorstwa),
b) cash flow pro-forma (planowanie i analiza sprawozdania z przepływu środków pieniężnych),
c) bilans pro-forma (planowanie i analiza bilansu).
3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych (2 godziny):
a) wprowadzenie do analizy wskaźnikowej sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa,
b) analiza płynności (liczenie i interpretacja wskaźników płynności),
c) analiza rentowności (liczenie i interpretacja wskaźników rentowności sprzedaży, aktywów i kapitału),
d) analiza efektywności (liczenie i interpretacja wskaźników efektywności gospodarowania),
e) analiza zadłużenia (liczenie i interpretacja wskaźników poziomu zadłużenia i obsługi zadłużenia),
f) analiza wskaźników rynku kapitałowego (liczenie i interpretacja wskaźników charakteryzujących dokonania firm na rynku kapitałowym),
g) analiza Du-Ponta (kompleksowa analiza wskaźników charakteryzujących efektywność przedsiębiorstwa),
h) problemy w analizie sprawozdań finansowych.
4. Analiza wrażliwości sprawozdań finansowych (4 godziny):
a) analiza wrażliwości wyniku finansowego i przepływów pieniężnych (analiza wpływu różnorodnych czynników na planowaną rentowność i płynność przedsiębiorstwa),
b) analiza progu rentowności i płynności (obliczanie progu rentowności dla przedsiębiorstwa wieloproduktowego, liczenie przeciętnego, minimalnego i maksymalnego progu rentowności),
c) analiza dźwigni operacyjnej, finansowej i łącznej (wykorzystanie analizy dźwigni do zarządzania).
