CeleCelem Studium jest przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajęć z etyki i filozofii (ścieżek filozoficznych) w szkołach gimnazjalnych i średnich. Program Studium dostarcza więc zarówno wiedzę teoretyczną jak i praktyczną.
Profil słuchacza / wymogitudium jest przeznaczone dla osób posiadających dyplomy magisterskie, kierujących lub przygotowujących się do kierowania jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej.
Szczegółowe informacje W programie Studium znajdują się następujące przedmioty teoretyczne:
1. Historia filozofii (kurs trwa dwa lata i obejmuje okres od starożytności po czasy współczesne; słuchacze zapoznają się - poprzez analizę tekstów - z wszystkimi wielkimi przedstawicielami filozofii oraz z głównymi stanowiskami, nurtami, szkołami filozofii europejskiej).
2. Historia idei etycznych (kurs trwa jeden rok i obejmuje okres od starożytności po czasy współczesne: słuchacze - poprzez analizę tekstów i dyskusję - zapoznają się z głównymi stanowiskami w etyce normatywnej oraz głównymi ideami etycznymi)
3. Główne zagadnienia moralne współczesności (zajęcia odbywają się na II roku i trwają 1 rok, słuchacze zapoznają się z moralnymi, kontrowersyjnymi zagadnieniami współczesności; analizują moralną istotę tych zagadnień, uczą się argumentacji etycznej i śledzą jej poprawność)
4. Socjologia moralności (kurs trwa jeden rok; słuchacze poznają zagadnienia moralne od strony empirycznej)
5. Kultura logiczna (kurs trwa jeden rok: słuchacze zapoznawani są - poprzez wykład i dyskusję - z podstawowymi problemami logiki i poprawnego myślenia; uczą się rodzajów definicji, rodzajów rozumowania, rozpoznawania reguł poprawnej i wadliwej argumentacji)
6. Filozofia polityczna (kurs trwa jeden rok: słuchacze analizują i dyskutują historyczne i współczesne teksty poświęcone filozofii społecznej i politycznej, zapoznają się z głównymi ideami politycznymi)
W programie Studium znajdują się również następujące warsztaty (zajęcia praktyczne)
1. Filozofowanie z dziećmi (zajęcia dla 1 roku, zajęcia trwają cały rok; ich program jest opracowany na podstawie programu M. Lippmana "Filozofowanie z dziećmi")
2. Nauczanie etyki w szkołach średnich (warsztat dla 2 roku, trwa cały rok jego celem jest przekazanie umiejętności dydaktycznych potrzebnych do prowadzenia zajęć z etyki w szkołach)
Wszystkie przedmioty kończą się egzaminem (słuchacze studium obowiązani są więc do zdania w ciągu 2 lat sześciu egzaminów). Warsztaty kończą się zaliczeniem. Aby otrzymać dyplom oraz zaświadczenie o ukończeniu Studium słuchacze obowiązani są do napisania pracy dyplomowej u dowolnie wybranego wykładowcy.
Historia Filozofii: starożytność- średniowiecze, I rok
Prowadzący dr Jerzy Niecikowski
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z głównymi systemami filozoficznymi dwóch epok. Metodą jest analiza i dyskusja wokół klasycznych tekstów filozoficznych
Zajęcia kończą się egzaminem
Platon "Państwo" (fragmenty), "Uczta", "Obrona Sokratesa"
Arystoteles "Metafizyka" (fragmenty)
Plotyn "Eneady" (fragmenty)
Św.Augustyn "Wyznania" (fragmenty), "O nauczycielu", "Państwo Boże" (fragmenty)
Św.Anzelm "Proslogion"
Abelard "Tak i nie" (fragmenty)
Św.Tomasz "Summa Contra Gentiles" (fragmenty)
Pico della Mirandola "Mowa o godności człowieka"
Historia Filozofii: starożytność- średniowiecze, II rok
Prowadzący dr Jerzy Niecikowski
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z głównymi systemami filozoficznymi dwóch epok. Metodą jest analiza i dyskusja wokół klasycznych tekstów filozoficznych
Zajęcia kończą się egzaminem
Kartezjusz "Medytacje"
Spinoza "Etyka" (fragmenty)
Leibniz "Monadologia"
Berkeley "
Hume "Badania dotyczące rozumu ludzkiego" (fragmenty)
Kant "Prolegomena"
Hegel "Fenomenologia ducha" (Przedmowa)
Marks "Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne"
Kierkegaard "Bojaźń i drżenie"
Nietzsche "Narodziny tragedii"
Husserl "Medytacje kartezjańskie" (fragmenty)
Wittgenstein "Traktat logiczno-filozoficzny"
Heidegger "Wstęp do metafizyki" (w: "Budować, myśleć, mieszkać")
Sartre (teksty z antologii "Filozofia egzystencjalna")
Historii idei etycznych, II rok
Prowadzący dr hab. Magdalena Środa
Celem zajęć z historii idei etycznych jest zapoznanie słuchaczy z różnymi koncepcjami etyki normatywnej. Program ma charakter historyczny, ale zarazem problemowy. Zakładam, że każda z epok posługuje się innym "paradygamtem" etycznym, innym słownikiem podstawowych i wiążących kategorii etycznych: Grecy mówią o różnych koncepcjach cnoty, chrześcijanie o obowiązku, w czasach nowożytnych istotne stają się kategorie wolności, prawa, użyteczności etc. Przegląd głównych koncepcji etyki normatywnej powiązany jest więc z przeglądem określonych idei etycznych.
Metoda prowadzenia zajęć polega głównie na omawianiu i dyskutowaniu tekstów filozoficznych. Sprawdzianem każdych zajęć jest umiejętność przedstawienia przez słuchaczy głównych tez omawianego stanowiska etyki normatywnej oraz argumentacji służącej wsparciu każdego z nich
Zajęcia kończą się egzaminem ustnym
Etyka cnoty
1. Homer "Iliada" (lektury dodatkowe: Jaeger "Paideia" tom I rozdz. I, II; F.Nietzsche "Z genealogii moralności"; Krokiewicz "Moralność Homera, etyka Hezjoda")
3. Platon "Gorgiasz"
4. Arystoteles "Etyka nikomachejska" księgi I,II,V,X
5. Marek Aureliusz "Rozmyslania" (alternatywnie: Epiktet "Diatryby. Encheirydion", Seneka "O życiu szczęśliwym", "O niezłomności mędrca")
Etyka chrześcijańska
6. Biblia, św. Augustyn "O naturze dobra"; Św. Tomasz "Summa teologiczna" kw.83,
7. Jan Paweł II "Veritatis Splendor" (encyklika)
Etyka umowy społecznej
8. Hobbes "Lewiatan" (rozdz. X-XXI); J.-J Rousseau "Umowa społeczna" (rozdz.I i II)
9. J.Rawls "Teoria sprawiedliwości" (P.1-11)
10. J.St.Mill "O wolności", rozdz. I, III, IV
Etyka Kanta
11 I. Kant "Uzasadnienie metafizyki moralności"
Utylitaryzm
12.D. Hume "Badania dotyczące zasad moralności. Dodatki" oraz J.Bentham "Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa.." (rozdz.I-X);
13. J.St.Mill "Utylitaryzm"
Indywidualizm
14. F.Nietzsche "Poza dobrem i złem"
15. H. Elzenberg "Wartość i człowiek" rozdz. XIII-XVI
Komunitarianizm
16. McIntyre "Dziedzictwo cnoty", rozdz. XIV-XVI
17. Ch.Taylor "Etyka autentyczności"
Egzystencjalizm
18. A.Camus "Mit o Syzyfie"
19. L.Kołakowski "Etyka bez kodeksu"
Moralne problemy współczesności, I rok
Prowadzący dr Paweł Łuków
Celem zajęć jest przedstawienie i zanalizowanie głównych zagadnień moralnych współczesności. Zajmować się będziemy zarówno problematyką etyki zawodowej, etyki politycznej, jak i zagadnieniami związanymi z rozwojem medycyny i cywilizacji technicznej. W I roku zajęć zostały wyróżnione określone stanowiska (etyka cnoty, etyka obowiązku, utylitaryzm, kantyzm, etyka troski etc.). Obecnie będziemy przypatrywać się wyróżnionym problemom moralnym z punktu widzenia tychże stanowisk i argumentów jakich dostarczają.
Metodą jest dyskusja nad tekstami bądź - bezpośrednio (referaty) - nad przedstawionym zagadnieniem.
Zajęcia kończą się egzaminem.
Zagadnienia:
I. Etyka ogólna a etyki zawodowe (istota i funkcje etyki zawodowej, argumenty za i przeciw etyce zawodowej; formy etyki zawodowej: kodeks, etyka cnoty)
- etyka medyczna (lekarz, pacjent; paternalizm, autonomia)
- etyka zawodu nauczyciela (zagadnienia sprawiedliwości, prestiżu, sytuacje konfliktowe)
- etyka życia gospodarczego
II. Medycyna (Postęp naukowy w medycynie przynosi wiele problemów etycznych; na czym one polegają? Konflikt jakich wartości wyrażają? Jak oddzielić nieracjonalny strach i przesądy od rzeczywistych problemów moralnych? Gdzie rodzi się zło? Jak go uniknąć?)
- Klonowanie
- Eutanazja
- Aborcja
- AIDS, epidemie
III. Polityka (Czy da się usprawiedliwić w polityce zasadę: cel uświęca środki; jak odróżnić racje od manipulacji? Czym jest dobro wspólne? Różne postacie zła, które rodzi, lub z którymi walczy polityka)
- Dyskryminacja i opresja
- Tolerancja, indyferentyzm, fundamentalizm.
- Patriotyzm, nacjonalizm
- Kara śmierci.
IV. Człowiek (zagadnienia związane z sensem życia, związkami międzyludzkimi, uczuciami etc.)
- Sens życia
- Samobójstwo
- Miłość, przyjaźń, wspólnota
- Etyka seksualna (postawy wobec seksu, moralne zagadnienia związane z życiem seksualnym człowieka)
V. Ekologia (Dyskusje wokół zagadnień ekologicznych: Czy mamy obowiązki wobec środowiska naturalnego? Co to znaczy? Jakiego rodzaju są to obowiązki? Czy można w ogóle mieć obowiązki wobec istot, które nie są ludźmi lub wobec przyrody nieożywionej? Obowiązek czy troska?)
- Prawa zwierząt (zwierze nie jest rzeczą)
- Odpowiedzialność za przyszłe pokolenia
- Ekologia głęboka
- Ekofeminizm
Kultura logiczna: II rok
Prowadzący: dr Tomasz Puczyłowski
Celem zajęć jest wprowadzenie w elementarne wiadomości z zakresu semiotyki, logiki formalnej i konwersacyjnej oraz ogólnej metodologii nauk. Szczególna uwaga poświęcona jest przydatności logiki dla sprawnego myślenia, umiejętności oceny logicznej poprawności argumentacji oraz w analizie tekstów filozoficznych. Zajęcia kończą się egzaminem ustnym z wybranego przez słuchacza tekstu z zakresu logiki i filozofii logiki.
Filozofia polityczna: I rok
Prowadzący: dr Tomasz Wiśniewski:
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z najważniejszymi koncepcjami filozoficznymi konstytuującymi swój przedmiot w sferze życia publicznego i przedstawienie ich w ujęciu diachronicznym. W ten sposób studenci mają oswoić się z filozoficznymi możliwościami posługiwania się kategorią intersubiektywności nie tylko w dziedzinie tradycyjnej teorii społecznej, ale i w sferze zazwyczaj rezerwowanej dla refleksji zakładającej jako punkt wyjścia podmiot jednostkowy. Zajęcia maja formę konwersatoryjną i kończą się egzaminem (studenci mogą wybrać formę ustną lub pisemną ).